Water, ruimte, groen
Algemene Beschouwingen, uitgesproken door Tom Zonneveld tijdens de raadsvergadering op 27 juni 2024.
“In 1982 wordt het definitieve structuurplan voor Zeewolde door de minister van Verkeer en Waterstaat vastgesteld. Het dorp Zeewolde ligt daarbij aan het water, met bos en open landschap als steun in de rug” Aldus de eerste burgemeester van Zeewolde Harm Bruins Slot in het voorwoord van het boekje ‘Zeewolde, de plaats van je leven’, uit 1989. Met dat structuurplan werd Zeewolde in 1984 een gemeente.
Samengevat: Zeewolde heeft 3 pijlers; Water, ruimte en groen.
Zeewolde bestaat dus inmiddels 40 jaar, dat zal geen Zeewoldenaar ontgaan zijn. In dat kader, is het wel interessant om is terug te gaan in de tijd en zo langs de tijdlijn uiteindelijk via het heden uit te komen bij de visie die Leefbaar Zeewolde heeft op de toekomst van Zeewolde.
Verleden:
Dat begon dus bij de structuurvisie uit 1982 van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP). Onder het kopje “Sfeer en karakter van Zeewolde” in datzelfde structuurplan is te lezen:
“Qua mentaliteit en betrokkenheid zal Zeewolde de sfeer ademen van een plattelandskern. Dit zal nog eens worden versterkt door de bewoners van het buitengebied die voor hun verzorging op Zeewolde zijn aangewezen en die in de aanwezige sociale verbanden zullen functioneren. Van de in deze toekomstige plattelandsgemeente woonachtige bevolking mag worden verwacht dat het accent meer zal liggen op het functioneren binnen gemeenschapsverbanden dan op de anonimiteit van een stad.”
(…)
“Wat betreft het ontwikkelingstempo van Zeewolde zal de jaarlijkse bouwstroom beperkt blijven teneinde een redelijk evenwicht tussen gevestigde bevolking en jaarlijks instroom van nieuwe bewoners te bewaren. De woongebieden in Zeewolde zullen bovenal worden gekenmerkt door een relatief lage bevolkingsdichtheid (25 a 30 woningen per ha)”
Samengevat: een dorps karakter met organische groei.
Een interessant uitstapje: Waar zou die woningbouw dan mogen plaatsvinden volgens de RIJP? In de geüpdatete versie van het structuurplan Zeewolde uit 1983 stond daar een mooi kaartje die dit goed en helder weergeeft:
In grijs het reservegebied voor bebouwing. Wanneer over een aantal jaar Fortenveld gevuld is, is
het toen aangegeven grijze gebied helemaal vol met bebouwing. Op het kaartje is overigens ook
duidelijk te zien dat het bos tegenover de sportvelden ingetekend staat als ‘bos/groen/recreatie’. De mythe dat dit bos dus altijd al bedoeld was voor woningbouw is hiermee ook uit de lucht.
Het dorpse karakter met water, ruimte en groen die organisch mag groeien uit de structuurvisie van 1982 was voor Zeewoldenaren een reden om hier te komen wonen. Eind goed, al goed zou je
zeggen.
Nou niet dus.
Toen brak 1995 aan en werden er op dit gemeentehuis plannen gemaakt om Zeewolde veel sneller te laten groeien. “Een risico voor het dorpse karakter” Aldus ene Theun Schaaf van de actiegroep Leefbaar Zeewolde. Daarnaast werd ook gezaagd aan 1 van de 3 pijlers waarop Zeewolde is gebouwd, namelijk het groen in water, ruimte en groen. “Komt er nu niemand op het idee om het bos het bos te laten, want deze ruimte is helemaal niet nodig voor woningbouw.” Aldus de actiegroep.
Het toenmalige gemeentebestuur en de gemeenteraad wilde niet luisteren naar de kritiek en zette de plannen door. “Het college voelt natuurlijk aan dat het wisselgeld waarmee ze over de toonbank komen, onvoldoende zal blijken te zijn. Laten we eerlijk zijn, het is toch van de gekke dat het college nauwelijks water bij de wijn doet, terwijl de bevolking er duidelijk anders over denkt.” Aldus wijlen Martin Etman
Uiteindelijk leidde dit tot de politieke partij Leefbaar Zeewolde die “met tegenzin” de politiek in ging. En met succes! Uit het niets haalde Leefbaar Zeewolde in 1998 5 van de 17 zetels.
Sinds 1990 had Zeewolde ook een nieuwe burgemeester, Geke Faber. Zij keek met argusogen naar de uitslag: “Nu wil ik zien dat Leefbaar Zeewolde de omslag kan maken van actiegroep naar
politieke partij.”
[ Voor meer wetenswaardigheden én uit de beginperiode van Leefbaar Zeewolde klik HIER ]
Heden
Dat is een mooi bruggetje naar het heden. Want wat waren de beloftes die Leefbaar Zeewolde had
gemaakt bij de verkiezingen van 1998 en zijn die inmiddels nagekomen? Ik noem er een aantal:
– Belofte 1:“Leefbaar Zeewolde wil een goede relatie tussen de gemeente en inwoners.
Essentieel is een heldere voorlichting en het daadwerkelijk betrekken van de bevolking bij het maken van plannen.”
Dat staat al lang op ons prioriteitenlijstje. Deze periode door bijvoorbeeld de wijkwethouders in te voeren, maar ook de werkgroep participatie is goed bezig om dit beter vorm te geven. Zo staat er nu in ieder raadsvoorstel een kopje participatie, waarin wordt verteld of en wat voor participatie er is toegepast. Uiteraard is participatie nooit af en blijven we hier aan werken.
– Belofte 2: “Geen bebouwing in de bossen en in het water.”
Dit staat nog steeds als een huis, of eigenlijk dus als een bos. Met het bestemmen van het G-gebied hebben we hier deze periode weer een stap in gezet. Het college is bezig met een participatieproces voor het omvormen van het G-gebied naar een ontmoetingsbos. Daarbij moet wel gezegd worden dat we dit inmiddels wel lang vinden duren. Kan het college aangeven binnen welke termijn het participatieproces van start gaat? Wij kunnen namelijk, net als het college, niet wachten om een volgende stap te zetten!
Maar constructief als we zijn, zullen we zelf ook de handen uit de mouwen steken om het college
een steuntje in de rug te geven om ideeen te verzamelen voor zo’n ontmoetingsbos. Dat gaan we
doen door ook kinderen de gelegenheid te geven om mee te denken over hoe hun ideale bos eruit
ziet. Daarvoor organiseert Leefbaar Zeewolde een tekenwedstrijd.
Ben je 15 jaar of jonger? Maak dan een tekening van jou droombos en lever die uiterlijk 7 september in bij De Leeuw snacks. Je ontvangt dan een gratis ijsje en maakt ook nog kans op een mooie prijs! De tekeningen zijn inspiratie voor het inrichten van het ontmoetingsbos. Er is namelijk geen betere inspiratie dan de fantasie van een kind.
– Belofte 3: “Leefbaar Zeewolde streeft naar een permanente bezetting van het politiebureau.”
Dat is tot nu toe is het gelukt om te zorgen dat er in Zeewolde een eigen politiepost is en blijft. Af
en toe worden er pogingen gedaan om deze politiepost ter discussie te stellen, maar gelukkig nog
niet succesvol en staat de politiepost waar hij staat. Ook mede dankzij de inzet van onze
burgemeester. Dat houden we graag zo! Tegelijkertijd willen we graag blijven inzetten op
uitbreiding en versterking van de politie, maar ook handhaving in ons dorp. We snappen dat altijd en overal handhaven onmogelijk is, maar we zoeken graag samen met de burgemeester naar mogelijkheden. En als hij iets nodig heeft van de raad om dat mogelijk te maken, dan zien we die vraag graag tegemoet!
– Belofte 4: “Inleveren van grofvuil, deels gratis.”
Voorzitter, inleveren van grofvuil is in de gemeente Zeewolde geheel gratis. Al sinds 2011.
Daarmee zijn we redelijk uniek; er zijn maar weining gemeentes in Nederland waar dit zo is.
Momenteel is de gemeente bezig met een plan voor het beter scheiden van afval, zodat er minder
restafval is. Dat ondersteunen we als Leefbaar Zeewolde van harte, maar moet niet ten koste gaan
van het gemakkelijk in kunnen leveren van grofvuil of restafval.
– Belofte 5: “Leefbaar Zeewolde is voorstander van een jongerenraad die periodiek bij elkaar komt om reeds uitgevoerde besluiten te evalueren en nieuw beleid te ontwikkelen.”
Die belofte is meer dan nagekomen. We hebben niet alleen een jongerenraad, maar ook een
jeugdraad. Een goede toegevoede waarde om ook hun stem te horen bij onderwerpen die ze
belangrijk vinden. Bijvoorbeeld als het gaat om het vernieuwen van de skatebaan, maar ook als we willen weten wat belangrijk is voor het vinden van een nieuwe burgemeester.
– Belofte 6: “Gestreefd moet worden naar een zo breed mogelijke vorm van voortgezet onderwijs.”
Zeewolde heeft al langere tijd een goede middelbare school, De Levant. Sinds 2011 ook met een
middelbare school voor VMBO basis en kader. Per augustus gaat deze school, de Oriënt, dicht. Dat betekent dat we juist onze meest kwetsbare leerlingen verplichten om buiten Zeewolde hun
middelbaar onderwijs te volgen. Dat vinden we onwenselijk en vragen het college daarom om zich in te zetten om op termijn de Levant weer uit te breiden met de praktische leerwegen, als zich daar kansen voor aandienen. Bijvoorbeeld met vakonderwijs voor technische beroepen, zoals voor loodgieters en timmermannen, dienstverlening en zorgverlening
– Belofte 7: “Arcade zou een soort gemeenschapshuis moeten worden waar verschillende leeftijdsgroepen elkaar ontmoeten.”
De Arcade is er inmiddels niet meer, maar daar zit nu het gezellige The Lux, maar dat
gemeenschapshuis gaat er wel komen! Leefbaar is trots en tevreden dat, na vele jaren vertraging, nu eindelijk de knoop is doorgehakt over waar de gemeente het liefst een zogenoemd Multifunctioneel Centrum Zeewolde (MCZ) zou willen hebben, namelijk Open Haven. Uiteraard moet er nog veel uitgewerkt worden en zullen de kerken, die nu het pand bezitten, hun definitieve goedkeuring moeten geven. Pas dan kunnen we er een definitief besluit over nemen. Maar wij kijken als Leefbaar Zeewolde met vertrouwen tegemoet naar de volgende stappen, zodat we ook deze belofte definitief kunnen inlossen!
– Belofte 8: “Leefbaar Zeewolde is voorstander van een sluitende begroting.”
Zeewolde is nog nooit onder toeziend oog van Leefbaar Zeewolde in de financiële problemen gekomen en we zullen naar de toekomst toe ook financieel verantwoordelijk beleid blijven voeren. Ook in 2023 is dat gelukt. Ditmaal was het positief resultaat wel heel hoog, namelijk 13 miljoen. De Algemene Reserve blijft dus stijgen. Het is goed dat we dat geld van de samenleving ook inzetten voor de samenleving, door te investeren in de voorzieningen en openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld door de vorming van een maatschappelijk centrum.
Tegelijkertijd zitten er, door rijks bezuinigingen op het gemeentefonds, per 2026 tekorten aan te komen. Het zogenoemde ravijnjaar. Iets waar vrijwel iedere gemeente in Nederland mee te maken krijgt. Het Rijk is erg goed om taken en verantwoordelijkheden bij lagere overheden te dumpen, maar vergeet dan wel voldoende middel beschikbaar te stellen. Wat ons betreft is het ravijnjaar dus in eerste instantie een probleem van het Rijk die het Rijk zelf moet oplossen. Maar als die oplossing uit blijft, zullen we op tijd met elkaar moeten nadenken hoe we omgaan met dit aanstaande tekort. Daarom doen we een oproep aan de andere fracties om via de auditcommissie om tafel te gaan om hier over na te denken. En vragen we de wethouder financiën of hij een datum kan toezeggen waarop we hiermee het beste van start kunnen gaan?
Voorzitter,
Al met al kan geconcludeerd worden dat Leefbaar Zeewolde heeft waargemaakt wat ze belooft heeft. Daarmee kan 26 jaar na dato voormalig burgemeester Geke Faber gerustgesteld worden dat we een succesvolle omslag van actiegroep naar politieke partij hebben kunnen maken.
Het is natuurlijk niet zo dat Leefbaar Zeewolde met al deze waargemaakte beloftes, klaar is. Er zijn in de loop van de jaren diverse nieuwe ontwikkelingen op ons af gekomen:
Zoals bijvoorbeeld Lelystad Airport. Er is sinds 30 januari 2024 geen meerderheid meer in de Tweede Kamer voor het openen van Lelystad Airport voor commerciële luchtvaart. Het is ook niet opgenomen in het hoofdlijnenakkoord en is daarmee een ‘vrij onderwerp’. Dat is voor de regio en zeker voor Zeewolde goed nieuws!
Ben Sonneveld had in 2017 bij de algemene beschouwingen al voorspeld dat als dat zou gebeuren dat, en ik citeer: “Een man, hij had een kaal hoofd en net iets te grote kleren, liep met zijn armen in de lucht een ererondje.” Dus mocht u tijdens de raadsborrel straks een kale man een ererondje zien maken, dan weet u nu alvast waarom.
Tegelijkertijd zijn er nu ook alweer nieuwe plannen van defensie om er mogelijk een militair luchtveld van te maken met F35 straaljagers die enorm veel herrie in onze gemeente zullen maken. We zijn daarom blij dat er vorige maand een motie is aangenomen waarin de gemeenteraad zich uitspreekt dat de eventuele komst van de F35 straaljager naar de Flevopolder niet gewenst is.
Dan zijn er nog diverse andere opgaven waar Zeewolde mee te maken krijgt: een mogelijke mega-kazerne, een nieuwe hoogspanningslijn, de stikstofcrisis, Oosterwold, hoge huizenprijzen, personeelstekort, drinkwaterbeschikbaarheid en het volraken van het stroomnet (netcongestie). Veel van de opgaven hebben we als gemeente zelf niet voor gekozen. Maar worden ons met name vanuit Den Haag opgelegd of veroorzaakt. Leefbaar Zeewolde gaat graag het gesprek aan met het Rijk voor hun ruimtelijke opgaven, maar laat het heel helder zijn: Wat ons betreft is Zeewolde geen overloopgebied van de Randstad en is de gemeente Zeewolde geen uitvoeringsorganisatie van het Rijk. Niet voor alles is plek in Zeewolde en bij elke vraag vanuit het Rijk zullen we ons afvragen wat de Zeewoldenaar hieraan heeft.
De rode draad van de oprichting van Leefbaar Zeewolde tot vandaag is dat wij bij al deze ontwikkelingen opkomen voor de lokale belangen van de gemeente en haar inwoners in de dorpskern, maar zeker ook de boeren buiten de dorpskern, de ondernemers en organisaties. Voor de toekomst blijft Leefbaar Zeewolde dat natuurlijk doen! Wij laten zien dat ze een betrouwbare partij zijn: Zeewoldenaren weten wat ze aan Leefbaar hebben. In het verleden, nu en in de toekomst.
Toekomst
Over die toekomst: De glazen bol hebben we nog niet, dus in de toekomst kijken kan niet. Maar 1 ding weten we wel zeker voor de toekomst van Zeewolde: die zal zonder Gerrit Jan Gorter aan het roer zijn. Inmiddels zit hij er al bijna 18 jaar en heeft 2 maanden geleden zijn afscheid aangekondigd. 18 jaar! Om het even in perspectief te plaatsen: 18 jaar geleden, op 15 januari 2007 zat ik in de vierde klas en was ik tijdens de beediging van burgemeester Gorter aan het leren voor mijn scheikunde toets die ik die donderdag had. Waarmee ik overigens niet wil zeggen dat u oud bent, voorzitter. Leefbaar Zeewolde en heel Zeewolde gaat u missen na 15 januari.
Ondanks dat we dus niet in de toekomst kunnen kijken, kunnen we wel vertellen hoe Leefbaar Zeewolde de toekomst voor zich ziet. Een kleine schets van hoe Zeewolde er bijvoorbeeld in 2034 uit zou kunnen zien:
Zeewolde bestaat dan 50 jaar, het volgende jubileum die ook weer groots wordt gevierd, net als bij het 40-jarig jubileum. Tussen de Gooiseweg en de nieuwe woningen op de A-locatie is een brede groenstrook aangelegd met veel bomen. Ook het groen in het voormalig gronddepot versterkt Zeewolde nog steeds. En het g-gebied is inmiddels een volwaardig ontmoetingsbos geworden waar menig Zeewoldenaar graag heen gaat. De peiler groen is goed geborgd.
Het Lanterstrand is dan al een aantal jaar een officiele zwemlocatie, want door het plaatsen van een waterpomp is het water schoon genoeg geworden om in te zwemmen. Zo wordt Zeewolde meer een waterdorp en watersportdorp. De keuze voor de A-locatie was de enige logische keuze, want behalve dat het goed past in ons zogenoemde daily urban system met Harderwijk, Ermelo en Putten, ligt het ook aan het water. Dus ook de peiler water is goed geborgd.
Tot slot blijft de gemeente voorop lopen met agrarische ontwikkelingen. Zo heeft bijvoorbeeld Meta haar stuk landbouwgrond deels verkocht aan een Heerenboerderij en kunnen bewoners op de fiets makkelijk hun lokale, duurzame en biologische agrarische producten kopen. Ook de laatste ruimte-peiler is dus goed geborgd.
De Polderwijk, Fortenveld en Vestingveld zijn dan inmiddels afgebouwd en Zeewolde is begonnen aan de bouw in de A-locatie. Daarvoor is goed nagedacht over welke voorzieningen er nodig zijn en welk type woningen er in welke verhoudingen komen. Er is ruimte gemaakt voor allerlei vernieuwende woonvormen. Er is een verbeterde mix, waardoor er op natuurlijke wijze meer ingespeeld wordt naar omzien en klaarstaan voor elkaar. Zo zijn er bijvoorbeeld meer Knarrenhoffen bij gekomen. De zorgbehoefte door demografische ontwikkeling in Zeewolde wordt daarbij ondersteund met kleinschalige zorg-in-de-wijk initiatieven.
Inmiddels is de wooncrisis ook grotendeels opgelost en zien we dat de dorpskern Zeewolde langzaam toegroeit naar een dynamisch evenwicht. Met een dergelijk dynamisch evenwicht komen er jaarlijks net zoveel mensen bij (door geboorte en verhuizing) als dat er weggaan (door hemelvaart en verhuizing).
In het centrum van Zeewolde is ook het nodige verbetert. Het Kerkplein is vernieuwd en ingericht als een Horecaplein met veel terrasjes. Ook in het voormalige gebouw van de Meermin heeft op de begane grond een horeca-functie, daarboven zijn betaalbare starterswoningen gebouwd. Samen met het Maatschappelijk Centrum in de Open Haven zorgt het ervoor dat het Kerkplein een stuk levendiger en aantrekkelijker is geworden.
Door de verbouwing van het gemeentehuis is dit gebouw meer een huis van de samenleving geworden in plaats van een gemeentehuis. Mensen lopen nu vaker van het Raadhuisplein naar het Kerkplein en andersom. Daarmee is de aanloophaven beter verbonden met het centrum.
Leefbaar Zeewolde heeft nog vele mooie dromen voor de toekomst van Zeewolde, maar daar is de spreektijd te kort voor.
De werkgroep participatie heeft voor het Kerkplein afgelopen tijd informatie en inzichten opgehaald en daar is de motie “Een aantrekkelijk centrum voor Zeewolde” uit voortgekomen. Daarmee zetten we vandaag dus een stap naar het verbeteren van het centrum.
Ook in de toekomst blijft Zeewolde dus dat dorp dat ligt aan het water, met bos en open landschap als steun in de rug, zoals Harm Bruins Slot in 1989 schreef.
Wat Leefbaar Zeewolde betreft was, is en blijft Zeewolde een dorp met water, ruimte en groen. Waar het rustige en dorpse karakter de boventoon voert.
En wij zullen ons blijven inzetten voor zo’n leefbaar Zeewolde.
-o-O-o-
